یکی از الطاف خدا که می‌توان با کمی دقت، عظمت و حکمت خدا را در آن پیدا کرد، دندان‌ها هستند. دندان‌ها، ماهیتی سفید رنگ دارند که در تمام مهره‌داران دیده می‌شود و تنها در انواع مختلف جانداران، دارای تنوع متعدد و بی‌نظیر است. به دلیل نقش مفید و مؤثرشان، از آن‌ها به عنوان مرواریدی سفید یاد می‌شود، چرا که علاوه بر کمک به جویدن و هضم غذا، باعث می‌شوند تا هنگام صحبت با دیگر افراد، صورت فرم زیبا و بی‌نظیری پیدا کند.

فرآیند رویش دندان ‌ها چگونه است؟

جالب است بدانید انسان هنگامی که جنین است نیز دارای دندان بوده اما این دندان زیر لثه نوزاد پنهان شده و هنوز رشد نکرده است. در آمار و برخی شواهد دیده شده که نوزادانی وجود دارند که هنگام تولد نیز دندان داشته باشند. پیش از تولد نوزاد و هنگام بارداری مادر، وظیفه مهمی بر دوش مادر گذاشته می‌شود که رعایت و انجام آن کار‌ها نقش بسزایی در بهداشت و سلامت دندان جنین دارد. زمان رشد دندان نوزادان به عوامل گوناگونی همچون جنسیت، سابقه خانوادگی، بنیه مادر و فرزند و… بستگی دارد.

می‌توان بیان کرد به طور میانگین اولین دندان‌ها در اواخر ۷ ماهگی تا اوایل ۸ ماهگی پدید می‌آیند. از این سن دندان‌های شیری رشد کرده و پس از فرا رسیدن زمان لازم، دندان‌های دائمی رشد می‌کنند. در اکثر مواقع تا اواخر ۱۲سالگی تمام دندان‌های دائمی سر از لثه بیرون آورده و رشد می‌کنند. علاوه بر آن، نوع دیگری از دندان ها به نام دندان عقل وجود دارد که تقریباً دیرتر از تمام دندان‌ها رشد کرده و گاهاً پیش می‌آید که این دیرکرد رشد، سبب ایجاد مشکلاتی برای سایر دندان‌ها ‌شود.

انواع دندان و کاربرد آن

آشنایی با دندان ‌های شیری

از نخستین دندان‌هایی که در دهان کودکان رشد می‌کند، می‌توان به دندان‌های شیری اشاره کرد. همان طور که ذکر شد، زمان سر از لثه بیرون آوردن دندان‌های شیری به جنسیت نوزاد نیز بستگی دارد. از آنجا که تاریخچه و سبک زندگی خانواده‌ها باهم گوناگون بوده و تفاوت دارد، پیشنهاد می‌کنیم به هیچ وجه در رویش دندان شیری فرزند خود تعجیل نکنید. حداکثر زمانی که می‌بایست نوزادان فارغ از هر جنسیتی، رویش دندان شیری‌شان آغاز شده باشد، ۱۸ماهگی است. در صورت گذر طولانی مدت زمان و عدم رویش دندان، حتماً به متخصص مراجعه نمائید. تعداد این نوع از دندان‌ها، ۲۰ عدد بوده که با گذر زمان دندان‌های دائمی جایگزین آن‌ها می‌شوند.

انواع دندان و کاربرد آن

دندان ‌های دائمی

می‌توان گفت در هر بخش نصفه از فک، ۸ دندان وجود دارد که مجموع آن‌ها ۳۲ دندان می‌شود. نامگذاری هر کدام از این دندان‌ها نزد دندانپزشکان و متخصصان این حیطه متفاوت بوده و برای هر کدام تعبیری جداگانه وجود دارد. شماره‌های ۱ الی ۸ مربوط به دندان‌های از جلو تا عقب هستند. به طور میانگین ظهور دندان‌های دائمی در پسران و دختران، بین سنین ۶ الی ۷ سالگی است. در واقع می‌توان گفت آخرین دندان‌های افراد، دندان‌های دائمی هستند که باید در حفظ و نگهداری آن‌ها کوشا بود، چرا که اگر هر کدام از آن‌ها به دلایلی از دست بروند، به طور خدادادی جایگزین نخواهند شد.

معرفی انواع دندان‌ ها

به علت انواع گوناگون دندان و کاربرد‌های متفاوت آن‌ها، تقسیم‌بندی در انواع گونه‌های مختلف آن شکل گرفته است. در ادامه به معرفی انواع دندان‌ها و کاربردشان خواهیم پرداخت.

دندان ‌های پیشین

قطعاً هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه دندان‌های تیزی را در آینه مشاهده کرده‌اید. نام دیگر این دندان‌ها قدامی یا پیشین بوده که کاملاً صاف هستند. این دندان‌ها کاربردشان برای صرف غذا و خوراکی‌ها است. تمام افراد، فارغ از جنسیت دارای ۸ دندان پیشین هستند. طریقه قرارگیری این نوع دندان بدین صورت است که ۴ تا از آن‌ها در فک بالایی و مابقی در فک پایین قرار دارند.

دندان‌ های نیش

همان طور که نام این دندان پیداست، مشخصه ظاهری آن نوک تیز بون است که درکنار دندان‌های پیشین قرار دارند به دلیل ساختار و تیزی، این دندان به جهت خوردن خوراکی‌ها و غذا‌های سخت مانند گوشت کاربرد دارد. تعداد این نوع دندان برای تمامی افراد، ۴ عدد بوده که در سنین ۹ الی ۱۲سالگی رشد می‌کند.

دندان ‌های آسیا

از نظر جثه، لقب عظیم‌ترین دندان به دندان‌های آسیا داده می‌شود. ساختار ظاهری آن‌ها بزرگ بوده که به سبب برآمدگی‌های موجود در آن مناسب برای جویدن و هضم غذا هستند. تعداد این دندان‌ها، ۱۲ عدد است.

دندان ‌های آسیای کوچک

دندان‌های آسیا که کمی بزرگ‌تر از انواع دندان‌های پیشین و نیش هستند، تعدادشان ۸ عدد بوده که در مجاورت دندان نیش قرار گرفته‌اند. نام دیگر آن‌ها، دندان‌های دوپایه است. جالب است بدانید این نوع دندان فقط شامل دندان‌های دائمی شده و برای کودکان وجود ندارد.

دندان عقل

از آخرین دندان‌هایی که سر از لثه بیرون می‌آورند، می‌توان به دندان عقل اشاره کرد. نام دیگر آن، مولر سوم است. تعداد دندان‌های عقلی که در افراد مختلف رشد می‌کند، گوناگون بوده و گاهاً پیش می‌آید که تعدادی از آن‌ها اصلاً رشد نکنند. در بعضی افراد این موارد رخ می‌دهد که این دندان رشد نکرده و یا به صورت نهفته یا نیمه نهفته در انتهای فک رشد میکند که میتواند سبب ایجاد عفونت در فک، لثه و مشکلات برای سایر دندان‌ها شود. این نوع دندان بسیار حساس بوده و نیاز است برای معاینه آن به دندانپزشک حاذق مراجعه کرد. این اطمینان خاطر را به شما می‌دهیم که به هیچ وجه متوجه درد یا اذیت نخواهید شد.

انواع دندان و کاربرد آن

افراد سیگاری به چه مراقبت‌های دهانی و دندانی نیاز دارند؟

بدون هیچ تردیدی می‌توان گفت که مصرف دخانیات از جمله سیگار، علاوه بر آسیب به تمامی اعضای بدن سلامت و بهداشت دهان و دندان را نیز به خطر می‌اندازد. در همه اوقات، دندانپزشکان به جهت سلامت و کیفیت مطلوب دندان‌ها تأکید بر ترک دخانیات دارند. اگر می‌خواهید خانواده و اطرافیان شما، شاهد لبخند زیبا و جذاب شما باشند لازم است از مصرف سیگار بپرهیزید. به علت وجود ماده‌ای به نام نیکوتین در سیگار و تجمع آن روی دندان، رنگ دندان از سفید به زرد تغییر خواهد کرد.

در افراد سیگاری، حتی رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از دهانشویه هم نمیتواند به طور کامل بوی بد ناشی از سیگار در ناحیه دهان فرد را برطرف نماید. این نوع دخانیات با آسیب رساندن به قوه چشایی و بویایی شما، سلامت شما را به خطر می‌اندازد. از عوامل جدی و تأثیرگذار که سبب می‌شود تمام دندانپزشکان و متخصصان افراد سیگاری را به جهت ترک آن تشویق کنند، ابتلا به سرطان است. شما ممکن است با استعمال دخانیات از جمله سیگار، به سرطان‌های گلو، لب، ریه، زبان و… مبتلا شوید. اگر به موقع این عوامل تشخیص داده نشود، ممکن است شرایط حاد شده و دیگر سرطان به تمام بافت‌های بدن نفوذ کرده باشد؛ که عملاً کاری از هیچکس بر نمی‌آید.

برای جلوگیری از این اتفاقات ناگوار، توصیه می‌کنیم به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کرده و تحت نظر متخصصان حاذق باشید. قطعاً توصیه دندانپزشکان به شما می‌تواند این موارد باشد که به طور منظم از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه استفاده کنید. این نکته را فراموش نکنید که همیشه تحت نظر باشید و در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر یا سلامت دندان های خود، این موضوع را با دندانپزشک بیان کرده و مشورت کنید.

انواع دندان و کاربرد آن

سوالات متداول

• علت حساسیت دندان‌ها چیست؟

حساسیت دندان ها میتواند دلایل متعددی داشته باشد. گاهی پس از درمان های مختلف نظیر بلیچینگ (سفید کردن) دندان، تا چند روز دندان ها حساس تر میشوند. در پاره ای از موارد نیز پوسیدگی های جزئی ممکن است دلیل حساسیت دندانی باشد. برای آگاهی با دلایل این موضوع لازم است به دندانپزشک مراجعه و شرایط خود را با او در میان بگذارید.

• بوی بد دهان به دلیل چیست؟

توصیه می‌کنیم در وهله اول بوی بد دهان را به سبب مشکلات دهان و دندان نگذارید. این شرایط دشوار می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های عفونتی، گوارشی یا ریوی رخ داده باشد. اگر این موارد را چک کردید و مشکلی از این بابت نداشتید، بهداشت مناسب دهان و دندان شامل مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه را پیشنهاد می‌کنیم جدی تر بگیرید تا از بوی بد دهان در امان باشید.

• چه هنگامی باید به جهت کشیدن دندان عقل اقدام کرد؟

گاهاً پیش می‌آید که برخی از دندان‌های عقل به درستی و در زمان مقرر خود، رشد کنند؛ اما در برخی موارد نیز دیده شده است که این دندان ها به صورت نهفته یا نیمه نهفته در لثه رشد کرده و میتوانند آسیب جدی به سایر دندان‌ها را در پی داشته باشند که باید برای کشیدن آن در این شرایط با دندانپزشک متخصص مشورت کرد.

• با واهمه حاصل از حضور در دندانپزشکی چگونه کنار بیاییم؟

واهمه و خوف از محیط مطب و دندانپزشکی، تا حدی کاملاً امری طبیعی بوده که می‌بایست در خصوص آن با مشاوران و متخصصان صحبت کنید. دندانپزشکان با رعایت تمامی نکات، شما را به جهت کاهش استرس و ترس یاری می‌کنند.

سخن پایانی

گرچه تمام اعضای بدن انسان‌ها بسیار مهم و حیاتی بوده و در صورت ایجاد مشکل در هر کدام تمام ساختار بدن دچار اختلال می‌شود، اما می‌توان بیان کرد دندان‌ها از کاربردی‌ترین و مهم‌ترین عضو‌های بدن هستند. مسئولیت‌های زیادی نظیر هضم، جویدن، زیبایی بخشیدن و… دارند که سبب می‌شود از آن به عنوان عضوی حیاتی یاد شود. تا جایی که امکان دارد مراقب دندان‌های خود باشید و در صورت هرگونه مشکل به دندانپزشکان متخصص در این حیطه کاری مراجعه کنید.