امروزه همان‌ طور که سفیدی و سالم بودن دندان می‌تواند در چهره و زیبایی افراد اثرگذار باشد، وجود لکه و بد رنگ بودن دندان نیز می‌تواند اعتماد به ‌نفس و زیبایی چهره را از آن‌ها بگیرد. افراد گاهی اوقات به‌ علت وجود لکه بر دندان‌ها لبخند را از خود دریغ می‌کنند. تغییر رنگ دندان‌ها از جمله مسائل بسیار مهمی است که بسیاری به دنبال یافتن راه حل برای رفع آن هستند. همچنین امروزه بروز این عارضه افزایش یافته و دغدغه بسیاری از افراد در هنگام مراجعه به دندانپزشک برخورداری از دندان‌های سفید است. علت تغییر رنگ دندان‌ها چیست؟ نشانه‌ها و علائم تغییر رنگ دندان کدامند؟ آیا درمانی برای این عارضه وجود دارد؟

چرا دندان تغییر رنگ می دهد؟

تغییر رنگ دندان زمانی صورت می‌گیرد که دندان‌های افراد نسبت به حالت عادی و مادرزادی خود تغییر کنند و رنگ سفید ابتدایی خود را نداشته باشند. به عبارت دیگر زمانی که دندان‌های شما آن‌گونه که باید سفید نباشد، تغییر رنگ برای دندان‌های شما رخ داده است. در برخی مواقع رنگ دندان‌ها از حالت سفید به زرد و بعد از آن به حالت تیره‌تر تغییر می‌کند و در برخی از موارد دیگر لکه‌های سفید و زرد روی دندان‌ها قابل مشاهده هستند که همین مشکلات دلایلی برای کاهش اعتماد به ‌نفس افراد محسوب می‌شوند.

دلایل تغییر رنگ دندان چیست؟

مواردی که اغلب سبب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند به شرح زیر هستند:

• نوشیدنی‌ها و غذاها: گاهی اوقات مصرف برخی از خوراکی‌ها از جمله قهوه، شراب، نوشابه، چای و همچنین برخی میوه ها در ایجاد لکه روی دندان‌ها بسیار تاثیرگذار هستند.
• بهداشت نامناسب دهان و دندان: افرادی که در رعایت بهداشت دهان و دندان خود کوتاهی می‌کنند و در استفاده از مسواک و نخ ‌دندان کاهل هستند، بیشتر در معرض تغییر رنگ دندان قرار می‌گیرند. اگر شما بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و از نخ دندان و دهانشویه نیز به طور دائم استفاده نمایید؛ از ایجاد لک‌های دندانی و تغییر رنگ دندان‌ها جلوگیری خواهید کرد.
• مصرف دخانیات و مواد مخدر: مصرف هر گونه دخانیات از جمله قلیان، سیگار و… باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود.
• وجود بعضی بیماری‌ها: بیماری‌هایی وجود دارند که بر رنگ مینای دندان اثر می‌‌گذارند و باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند. درمان‌هایی که برای بهبود بیماری‌های خاص انجام می‌گیرند نیز بر تغییر رنگ دندان اثرگذار هستند. این درمان‌ها شامل پرتو درمانی گردن، سر و شیمی درمانی می‌شوند. گاهی اوقات وجود برخی از بیماری‌ها مانند وجود عفونت در بدن مادران باردار، بر رنگ مینای دندان جنین اثرگذار خواهد بود.
• اثر برخی داروهای مصرفی: برخی از داروها مانند آنتی ‌بیوتیک‌ها، داکسی سایکلین، تتراسایکلین و… زمانی که برای کودکان زیر ۸ سال مورد استفاده قرار می‌گیرند، بر روی رنگ دندان‌های آن‌ها اثر می‌‌گذارند. همچنین دهانشویه‌هایی که فلوراید بالایی دارند نیز در ایجاد تغییر رنگ دندان‌ها می‌توانند اثرگذار باشند.
• اثر داروهای دندانپزشکی: بعضی از مواد مانند ترمیم به کمک آمالگام می‌توانند در گذشت زمان رنگ خاکستری مایل به مشکی را بر دندان‌ها ایجاد کنند.
• بالا رفتن سن: هر چه سن افراد بالاتر می‌رود، مینای دندان آن‌ها ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود و در نهایت تغییر رنگ می‌دهد.
• اثرات ژنتیک: برخی از افراد به صورت ژنتیکی دندان‌های سفید مایل به زرد دارند و علت اصلی آن ضخامت مینای دندان این افراد است.
• برخورد و ایجاد ضربه: شاید باعث تعجب باشد؛ اما وارد شدن ضربه به دندان کودکان در حال رشد می‌تواند بر تغییر رنگ مینای دندان آن‌ها اثر بگذارد.

دلایل ایجاد هر رنگ روی دندان ها

تشخیص رنگ ایجاد شده بر دندان‌ها می‌تواند در پیدا کردن علت عارضه به شما کمک کند. از سری رنگ‌هایی که دندان‌های شما ممکن است به خود بگیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رنگ بنفش: از سری موارد بسیار نادر برای تغییر رنگ در دندان‌ها تغییر رنگ آن‌ها به رنگ بنفش است. علت ایجاد این رنگ مصرف بیش از حد شراب قرمز خواهد بود که در این موقعیت رنگدانه‌های دندان به رنگ بنفش تغییر می‌کنند.
• رنگ سیاه: زمانی دندان‌های شما سیاه یا خاکستری می‌گردند که دچار پوسیدگی دندان شوید؛ همچنین افرادی که در معرض مواد معدنی چون آهن، منگنز، نقره و… قرار دارند، دندان‌هایشان به سمت رنگ سیاه میل می‌کند.
• رنگ زرد: اکثر اوقات افرادی که دچار افزایش سن می‌شوند، به مرور زمان با تغییر رنگ دندان روبه‌رو خواهند شد که علت اصلی فرسوده و ضخیم شدن مینای دندان است.
• رنگ سفید: استفاده بیش از حد فلوراید می‌تواند باعث ایجاد لکه سفید روی دندان‌ها شود‌.
• رنگ قهوه‌ای: افرادی که از تنباکو، قهوه و همچنین عادت‌های نامناسبی در رعایت بهداشت دندان دارند، دندان‌های آن‌ها به رنگ قهوه‌ای تغییر خواهد یافت.

انواع لکه های ایجاد شده روی دندان از نظر عمق

لکه‌های ایجاد شده روی دندان‌ها از نظر عمق به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• لکه‌های سطحی

این لکه‌های روی لایه بیرونی دندان‌ که همان مینای دندان است ایجاد می‌شوند که علت اصلی به وجود آمدن آن‌ها مصرف دخانیات، چای، قهوه، نوشابه و… خواهد بود.

• لکه‌های عمیق

این لکه‌ها روی ساختار داخلی دندان که همان عاج دندان است ایجاد می‌گردند که افرادی که در شرایط زیر باشند به این عارضه دچار خواهند شد:

۱.  کودکان زیر ۸ سال در معرض فلوراید زیاد باشند.

۲. مادران باردار در نیمه دوم بارداری خود از تتراسایکلین استفاده کنند‌.

۳. در دوران کودکی، دندان در اثر تصادف و ضربه دچار مشکل شود.

۴.  دندان دائمی دچار خونریزی داخلی شود که دندان دچار رنگ قرمز، قهوه‌‌ای و سیاه می‌گردد.

۵. گاهی افراد به صورت مادرزاد با مشکل دنتینوژنز ایمپرفکتا متولد می‌شوند که با مرور زمان دندان‌هایشان دچار تغییر رنگ بنفش و خاکستری‌ خواهند شد.

• لکه‌های پیری

این نوع لکه هر دو نوع لکه عمقی و سطحی را شامل می‌شود؛ به‌‌ طور مثال فرد در حال افزایش سن است از طرف دیگر دخانیات مصرف می‌کند، به همین علت دندان‌هایش در معرض تغییر رنگ زیاد قرار می‌گیرند و درصد تغییر رنگ برای چنین افرادی زیادتر خواهد بود.

درمان تغییر رنگ دندان ها

درمان ‌دندان‌هایی دچار تغییر رنگ شده‌اند، به عوامل مختلفی بستگی دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از لمینت
• ایمپلنت کردن به جای دندان هایی که تغییر رنگ زیاد و پوسیدگی های عمقی داشته اند و نیاز به کشیدن دارند
• روکش گذاشتن برای دندان‌ها
• جرم‌گیری بسیار عمیق دندان براساس نظر دندانپزشک
• استفاده مداوم از نخ دندان و مسواک
• اجتناب از مصرف خوراکی‌هایی که در تغییر رنگ دندان نقش دارند.
• کیت های سفید کننده‌ دندان که برای استفاده در منزل طراحی شده‌اند.
• مراجعه به کلینیک‌ دندانپزشکی برای انجام کار بلیچینگ

هر کدام از راه‌حل‌های ذکر شده بسته به میزان تغییر رنگ و علت ایجاد آن می‌تواند برای افراد مورد استفاده قرار گیرد.

چگونه از ایجاد تغییر رنگ دندان جلوگیری کنیم؟

استفاده مداوم از مسواک بعد از هر وعده غذایی و همچنین نخ دندان می‌توانند برای پیشگیری از تغییر رنگ دندان‌ها موثر واقع شوند. همچنین دندانپزشک‌ها توصیه می‌کنند که بعد از مصرف نوشیدنی‌ها و مواد غذایی که باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شوند حتما دهان و دندان‌های خود را بشویید؛ زیرا می‌تواند از ایجاد لکه‌های سطحی جلوگیری کند. می‌توانید با انجام درمان ریشه از تغییر رنگ دندان‌هایی که دچار آسیب داخلی شده‌اند، جلوگیری نمایید. همچنین توصیه می‌شود که خمیر دندان‌هایی که میزان فلورايد بالایی دارند را استفاده نکنید.

سوالات متداول

• چگونه از ایجاد پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم؟

خمیردندان‌های ساینده را از خمیردندان‌های مصرفی خود حذف نمایید. گاهی افراد به قصد سفید کردن دندان‌های خود از این پودرها استفاده می‌کنند که این عامل خود دلیلی برای پوسیدگی دندان و در نتیجه تغییر رنگ آن‌ها خواهد بود. اگر بتوانید مسواک و نخ دندان را به صورت منظم استفاده کنید، در ایجاد لکه‌ها و تغییر رنگ دندان‌ها جلوگیری به عمل می‌آورید.

• چه داروهایی باعث تغییر رنگ دندان می‌شود؟

مصرف آنتی ‌هیستامین‌ها مانند بنادریل، داروهای ضد روانپریشی، داروهایی که برای فشارخون بالا مصرف می‌شوند، داکسی سایکلین، تتراسایکلین و… به مرور زمان باعث تغییر رنگ دندان‌ها خواهند شد.

• آیا انجام عمل‌های زیبایی در تغییر رنگ دندان اثر دارد؟

دندان‌هایی که به دلیل انجام کارهایی چون لمینت، روکش، ونیر و پرشدگی ترمیم‌ شده‌اند، دچار تغییر رنگ نخواهند شد؛ زیرا در این گونه موارد سطح دندان‌ها صاف و صیقلی می‌شوند و رنگدانه‌ به آن نفوذ نخواهد کرد.

کلام پایانی

بدون اغراق، داشتن لبخندی زیبا به همراه دندان‌های سفید و بی‌نقص اولین گزینه در جذب افراد است؛ زیرا گاهی اوقات لبخند می‌تواند در نگرش افراد نسبت به شما موثر واقع شود. به همین علت افراد به دنبال برخورداری از دندان‌های سالم و سفید هستند. تغییر رنگ دندان‌ها در بعضی مواقع قابل درمان بوده و گاهی راه درمانی به جز رعایت بهداشت برای دهان و دندان وجود ندارد؛ زیرا یکی از عوامل مهم در تغییر رنگ دندان افزایش سن است که در این صورت تنها راه برای پیشگیری رعایت بهداشت خواهد بود. اگر دندان‌های شما دچار تغییر رنگ شده‌اند به دندانپزشک مراجعه کنید تا بتوانید هر چه زودتر به دندان‌های سفیدی دست یابید.