آیا تا به حال کودک شما به دلیل اهمال‌کاری در رعایت بهداشت دهان و دندان با پوسیدگی دندان و درد طاقت ‌فرسای آن مواجه شد‌‌ه‌ است؟ آیا می‌دانید که نگهداری از دندان‌های شیری تا چه اندازه می‌تواند روی سلامت دندان‌های دائمی کودک شما نقش موثری داشته باشد؟ به نظر شما بهترین راه برای حفظ و نگهداری دندان‌های پوسیده کودکان چه روشی است؟

همان ‌طور که می‌دانید دندان‌های شیری دندان‌هایی هستند که رشد آن‌ها در کودکان از سن ۱ سالگی شروع شده و تا ۱۰ الی ۱۱ سالگی در دهان می‌مانند. از آنجایی که دندان‌های شیری همانند دندان‌های دائمی نقش موثری در سلامت دهان، دندان و زیبای چهره کودکان ایفا می‌کنند، بنابراین لازم است تا با رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان، مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ‌های دوره‌ای و استفاده از روکش، حدالامکان از افتادن زود هنگام دندان‌های شیری جلوگیری کرده و در حفظ و ترمیم به موقع آن‌ها کوشا باشید.

روکش دندان چیست؟

اگر تاکنون به ساختار دندان‌های خود توجه کرده باشید، حتما دریافته‌اید که همه آن‌ها از دو بخش اصلی تاج و ریشه تشکیل شده‌اند. تاج دندان همان قسمت سفیدی بیرون از لثه است که در معرض دید بوده و با استفاده از آن‌ها عمل جویدن را انجام می‌دهیم. همچنین تاج یکی از قسمت‌های بسیار حساس دندان است که می‌تواند در اثر پوسیدگی یا عفونت شکسته شده یا آسیب ببیند.

از این رو برای حفظ تاج دندان و جلوگیری از فروپاشی آن، دندانپزشکان استفاده از روکش‌های دندانی که به شکل یک کلاهک بوده و شبیه به تاج دندان ساخته می‌شوند را ضروری می‌دانند. در اینجا فرقی نمی‌کند که بیمار یک شخص بزرگسال باشد یا یک کودک؛ چراکه در هر صورت لازم است فرد در صورت مشاهده پوسیدگی‌های عمیق دندان و حفظ آن در برابر از دست رفتن، از روکش استفاده نماید.

جالب است بدانید که اگرچه برخی از والدین معتقد هستند که دندان‌های شیری به دلیل موقتی بودن در صورت آسیب‌ دیدگی نیازی به روکش نخواهند داشت؛ اما در این باره دندانپزشکان توصیه اکید بر این دارند که درمان پوسیدگی دندان‌های شیری و حفظ و نگهداری آن‌ها به واسطه روکش‌های دندان می‌تواند از بروز عفونت به جوانه دندان‌های دائمی جلوگیری کرده و فضای کافی برای رشد آن‌ها را فراهم آورد.

روکش دندان شیری

دلایل استفاده از روکش برای دندان های شیری

یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده از روکش برای دندان‌های شیری، برطرف کردن پوسیدگی‌های گسترده یا ترک‌خوردگی‌های عمیق است تا بتوان برای مدت طولانی‌تری دندان ها را در دهان حفظ نمود. از آنجایی که مینای دندان‌های شیری بسیار نازک‌تر از دندان‌های دائمی بوده و در این شرایط، دیگر پر کردن معمولی دندان راه چاره نیست، لازم است تا ابتدا دندان پوسیده تحت عصب‌ کشی قرار بگیرد و سپس برای دوام و استحکام بیشتر، روکشی پیش ساخته روی آن نصب گردد. از دیگر دلایلی که به موجب آن‌ها استفاده از روکش برای حفظ دندان‌های شیری ضرورت می‌یابد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حفظ و نگهداری دندان آسیب ‌دیده و جلوگیری از گسترش عفونت و پوسیدگی به سایر دندان‌ها
• آخرین شانس برای نگه داشتن دندان‌های شیری تا افتادن طبیعی آن‌ها و رویش دندان‌های دائمی
• جلوگیری از سوء تغذیه کودکان به دلیل از دست دادن دندان‌های شیری
• حفاظت از دندان پوسیده در مقابل شکستن و به طبع آن درد دندان و عفونت لثه
• کمک به رشد طبیعی عضلات و استخوان فک به دلیل حفظ دندان‌های شیری
• حفظ فاصله قوس دندانی و جلوگیری از کج و نامنظم در آمدن دندان‌های دائمی

روکش دندان شیری

انواع مختلف روکش دندان های شیری

عموما در کلینیک‌های دندانپزشکی روکش‌های بسیاری وجود دارند که هر کدام براساس مزایا و معایب خود برای ترمیم و نگهداری دندان‌های شیری به کار می‌روند. اگر شدت تخریب و پوسیدگی در دندان‌های شیری کودکان بسیار زیاد باشد، دندانپزشکان معمولا استفاده از روکش‌های فلزی به رنگ استیل را برای دندان‌های عقبی پیشنهاد می‌دهند. چنانچه این میزان پوسیدگی و تخریب برای دندان‌های جلویی رخ داده باشد، دندانپزشک با استفاده از روکش‌های فلزی با پوشش سرامیک، دندان‌های آسیب ‌‌دیده را حفظ می‌کند. به طور کلی روکش‌های مختلف و مناسب برای هر کدام از دندان‌های شیری طبق موقعیت قرارگیری آن‌ها عبارتند از:

• روکش‌های استیل ضد زنگ با بیش از ۵۰ سال سابقه استفاده در دندانپزشکی کودکان که مقاومت و دوام بالایی در برابر رطوبت دارند، برای دندان‌های آسیاب بزرگ بهترین گزینه هستند. از جمله مزایای این روکش‌ها می‌توان به انجام شدن آن در طی یک جلسه و مقرون‌به‌‌صرفه بودن نسبت به دیگر روکش‌های دندان‌های شیری اشاره کرد.
• روکش‌های رزین کامپوزیت با هزینه‌ای در حد متوسط که از یک پوسته پر شده با رزین کامپوزیت، تشکیل شده‌اند و به دلیل برخورداری از استحکام کمتر، بیشتر برای دندان‌های جلویی که حفظ زیبایی آن‌ها اهمیت بسیاری دارد، استفاده می‌شوند.
• روکش‌های سرامیکی فلزی ساخته شده از اسکلت استیل یا نیکل که لایه‌ای از پوشش سرامیک روی آن‌ها قرار دارد و بدین خاطر زیبایی و استحکام را گرد هم آورده و علاوه‌ بر دندان‌های جلویی برای دندان‌های عقبی نیز مناسب هستند. نکته قابل توجه در مورد این روکش‌ها این است که استفاده از آن‌ها نسبت به دیگر روکش‌ها کمی تهاجمی‌تر بوده و هنگام نصب آن‌ها لازم است تا دندان‌ها مقداری تراشیده شوند.
• روکش‌های تمام سرامیک یا زیرکونیا کاملا هم‌رنگ با دندان‌ها هستند و به دلیل عدم بهره‌مندی از فلز، استفاده از آن‌ها برای افرادی که به فلز آلرژی دارند؛ توصیه می‌شود. این روکش‌ها نیز همانند روکش‌های استیل برای استفاده کودکان به صورت پیش ساخته تهیه شده و به دلیل استحکام بیشتری که نسبت به مینای طبیعی دندان دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روکش دندان شیری

مراحل نصب روکش دندان های شیری

به جرأت می‌توان گفت که نصب روکش دندان‌های شیری یکی از ساده‌ترین کارهایی است که دندانپزشکان آن را تنها با یک‌بار مراجعه کودک به کلینیک‌های دندانپزشکی انجام می‌دهند؛ چراکه این روکش‌ها به صورت پیش ساخته بوده و برخلاف روکش‌های بزرگسالان نیازی به قالب‌گیری و ساخت توسط لابراتور ندارند. از این رو مراحلی که دندانپزشک برای نصب روکش دندان‌های شیری طی می‌کند، به شرح زیر هستند:

• بی‌‌حس کردن لثه کودک با استفاده از ژل بی‌‌حس‌کننده و سپس تزریق بی‌حسی
• جدا کردن دندان مد نظر از دیگر قسمت‌های دهان به واسطه صفحه لاستیکی رابردم
• پاکسازی و تمیز کردن دندان از پوسیدگی و عفونت با استفاده از دریل دندانپزشکی و هندپیس
• شکل‌دهی به دندان برای قرارگیری روکش روی آن
• نصب روکش پیش ساخته روی دندان شیری

نگهداری از روکش دندان های شیری

پس از نصب روکش روی دندان‌های شیری لازم است تا برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها در اطراف آن و بروز التهاب در لثه دائما به کودکان خود گوشزد نمایید که دندان‌های خود را به طور مرتب مسواک زده و از نخ دندان استفاده نمایند. علاوه‌بر این، لازم است تا کودکان مصرف شکلات، آدامس و تافی‌های چسبنده را به حداقل برسانند تا مبادا روکش‌ها از جای خود خارج شوند. همچنین توجه داشته باشید چنانچه پس از نصب روکش روی دندان‌های شیری کودک شما در جویدن یا گاز زدن با مشکل مواجه شود، لازم است این موضوع را با دندانپزشک در میان بگذارید تا در صورت نیاز، محل قرارگیری روکش را مجددا تنظیم نماید.

سوالات متداول

1. پس از افتادن دندان‌های شیری تکلیف روکش‌های آن چه می‌شود؟

از آنجایی که دندانپزشک هنگام قرار دادن روکش‌های دندان شیری با چسبی مخصوص آن را در جای خود فیکس می‌کند، بنابراین پس از افتادن دندان‌های شیری روکش‌ها نیز از دهان خارج شده و هیچ‌گونه محدودیتی را برای رشد دندان‌های دائمی ایجاد نخواهند کرد.

2. آیا نصب روکش دندان دردناک است؟

در این خصوص جالب است بدانید یکی از دلایلی که موجب می‌شود کودکانی که یک‌بار روکش دندان انجام داده‌اند بدون ترس و واهمه بار دیگر نیز برای ترمیم و درمان آسیب ‌دیدگی دندان‌های خود به دندانپزشکی مراجعه نمایند، عدم احساس هیچ‌گونه دردی در حین نصب روکش و پس از آن است که یکی از مزایای این روش به حساب می‌آید.

3. آیا همه دندان‌های شیری که عصب‌کشی می‌شوند نیاز به نصب روکش دارند؟

اگر میزان تخریب تاج دندان گسترش پیدا نکرده باشد می‌توان پس از عصب کشی برای ترمیم آن از موادی مانند کامپوزیت یا آمالگام استفاده کرد؛ اما چنانچه میزان تخریب و آسیب ‌دیدگی به حدی بوده که دیواره‌های تاج دندان به شدت ضعیف شده و احتمال شکستن آن در هر زمان وجود داشته باشد، لازم است تا برای حفظ و نگهداری آن از روکش دندان شیری استفاده کرد.

روکش دندان شیری

سخن پایانی

همان طور که می‌دانید آسیب ‌دیدگی و پوسیدگی دندان‌ها یکی از مشکلات شایع دندان هستند که حتی کودکان نیز در دندان‌های شیری خود با آن مواجه می‌شوند. در این خصوص یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ذهن والدین را به خود درگیر می‌کند این است که آیا روکش دندان شیری امکان‌پذیر است یا خیر؟ از آنجایی که روکش‌ دندان‌های شیری در جایی به کار می‌روند که پوسیدگی و تخریب دندان به حدی رسیده باشد که نتوان به واسطه پر کردن آن را درمان نمود، بنابراین در این شرایط دندانپزشک پس از انجام عصب کشی برای حفظ و نگهداری دندان شیری تا افتادن آن به صورت طبیعی، انجام روکش را ضروری دانسته و بسته به شرایط بیمار، یکی از بهترین انواع روکش‌های پیش ساخته را انتخاب می‌کند.